زانست و ژیان
-
شۆڕشی سەوز؛ لە هۆکارەکانی سەرهەڵدانی تا دەرەنجامە کۆمەڵایەتی-ئابووری و ژینگەییەکان
ئاب 13, 2025 10:41شۆڕشی سەوز، کە بە شۆڕشی سێیەمی کشتوکاڵیش ناسراوە، ئاماژەیە بۆ زنجیرەیەک دەستپێشخەریی گواستنەوەی تەکنەلۆجیای توێژینەوەیی کە لە نێوان ساڵانی ١٩٥٠ و کۆتایی شەستەکانی سەدەی بیستەمدا ڕوویاندا.
-
تەڵەی مالتۆس؛ پەیوەندیی نێوان گەشەی دانیشتووان و گەشەی بەرهەمی خۆراک
ئاب 12, 2025 10:42لە قووڵایی مێژووی مرۆڤایەتیدا، ململانێیەکی بێوچان لەنێوان دوو هێزی بنەڕەتیدا بوونی هەبووە: توانای زۆربوونی مرۆڤ و توانای زەوی بۆ دابینکردنی بژێوی.
-
ماسوتاتسو ئۆیاما کیوکشن
ئاب 10, 2025 10:03ماسوتاتسو ئۆیاما، کە بە نازناوی "دەستی خودا" ناسراوە، یەکێکە لە دیارترین و کاریگەرترین کەسایەتییەکانی جیهانی هونەرە جەنگییەکان لە سەدەی بیستەمدا. ئەو تەنها دامەزرێنەری شێوازی کیوکشن کاراتی نەبوو، کە بە "بەهێزترین کاراتی" ناوزەد دەکرێت، بەڵکو سیمبولێکی زیندووی هێزی ئیرادە، دیسیپلینی پۆڵایین و گەیشتن بە لوتکەی توانای مرۆڤ بوو. ژیانی ئۆیاما تێکەڵەیەکی سەرسوڕهێنەرە لە ڕاستی و ئەفسانە، چیرۆکی هەژارێکی کۆریی کۆچکردوو بۆ ژاپۆنە کە لە ڕێگەی مەشقی سەخت و بڕوایەکی نەگۆڕەوە خۆی دەکاتە یەکێک لە ئەستوێرە درە
-
جگەرە کێشەکان زوو تووشی سیل دەبن
ئاب 09, 2025 18:02توێژینەوەیەكی نوێ لە بەریتانیاوە دەڵێ ئەوانەی جگەرەكێشن زۆرتر تووشی سیل دەبن، ئەویش چونكە جگەرەكێشان دەبێتە ھۆی لاواز كردنی توانای خانەكانی بەرگری لەشیان لە شەڕەكەیاندا دژی بەكتریای سیل.
-
بەرزبوونەوەی پەستان و خوێنبەربوونی چاو
ئاب 09, 2025 10:54بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن یان بەرزبوونەوەی پەستانی خوێنبەرەکان بریتییە لە حاڵەتێک کە پەستانی خوێنی ناو خوێنبەرەکان کە خوێن بۆ دوور لە دڵ دەگوازنەوە بۆ شانە جیاوازەکان بەرزدەبێتەوە، لە بڵاوترین نەخۆشییەکانە و دەکرێت چەندین لێکەوتەی هەبێت و ئەگەری ڕوودانی نەخۆشییەکانی دڵ و جەڵتە و لە ئەنجامیشدا مردن، ئەمەش ڕوودەدات لە کاتی ڕێکنەخستنی پەستان بە شێوەیەکی ورد و تەندروست، ئەوەش بە گوێڕایەڵ نەبوون بۆ پزیشک دەربارەی ڕێجیمی خۆراکی و ڕاهێنانی وەرزشی و کاتی خواردنی دەرمانەکان.
-
زانیاری لەسەر شێ
ئاب 08, 2025 11:03شێ ئاماژەیە بۆ بونی هەڵمی ئاو لە هەوادا، لە ئەنجامی کرداری هەڵمین (ئارەقە+بوون بە هەڵم-تبخر+نتح)، وە سەرچاوەی سەرەکی هەڵمی ئاو برتیە لە خاک و ڕوبەرە ئاویەکان و ڕووەک، وە چەندین هۆکار کاریگەری هەیە لەسەر تێکڕای هەڵمین (ئارەقە+بەهەڵم بوون)، کە گرینگترینیان پلەی گەرمی و با و شێی هەوا و پەستانی هەوا و خوێیە تواوەکانی ناو ئاو و فراوانی و قوڵی ڕوبەرە ئاویەکان و شەپۆلەکان و ئاستی ئاوی ژێر زەوی و پێکهاتەی فسیۆلۆجی ڕوەکەکانن.
-
چاندنی لولپێچ
ئاب 08, 2025 10:29چاندنی لولپێچ (بە ئینگلیزی; cochlear implant، بە عەرەبی; زرع القوقعة) بریتییە لە نەشتەرکاری چاندنی ئامیرێکی ئەلکترۆنی بچووک کە دەتوانێت یارمەتیدەربێت بۆ گەڕاندنەی هەستی بیستن بۆ کەسانی نابیست و ئەو کەسانەی بە زەحمەت توانانی بیستنیان هەیە بەتایبەت منداڵان. چاندنی لولپێچ بۆ ئەو کەسانە بەسودە کە ماوەیەکی زۆرە توانای بیستنیان لەدەست داوە یاخود ئاستی نابیستییەکەیان بەجۆرێکە تەنانەت بە یارمەتی ئامێری بیستۆکیش ناتوانن بە باشی ببیستن و لە قسەکان تێبگەن.
-
سوودەکانی مەلەکردن
ئاب 07, 2025 15:03مەلەکردن تەنھا وەرزشە کار دەکاتە سەر گشت ماسولکەکانی لەش و بەھێزیان دەکات و لە ھەمان کاتیشدا گەرژی ماسولکەکان خاو دەکاتەوە و جۆرێک لە حەوانەوەی پێ دەبەخشێت لە کاتێکدا وەرزشی وەک ڕاکردن و ئاسن ھەڵگرتن، تەنھا بەشێکی کەم لە ماسولکەکان دەبزوێنن.
-
تاقیکردنەوەکانی مەندڵ لە بۆماوەزانیدا
ئاب 07, 2025 10:03سەرەتا مەندل ڕابوو لە لێکۆڵینەوەی هەر سیفەتێک بە تەنها لەگەڵ ڕووخسارە هاودژەکەیدا. تاقیکردنەوەکانی بە چاندنی ڕووەکی پۆڵکەی ڕووخسار تیرە یەک ڕەگ دەستی پێ کرد. ڕووەکە تیرە یەک ڕەگەکان، هەمیشە لە کاتی پەڕینی خۆییدا وەچەی هەڵگری ئەو ڕووخسارە بەرهەم دێنن.
-
چاندنی گورچیلە
ئاب 06, 2025 12:20چاندنی گورچیلە (بە ئینگلیزی: kidney transplantation) بریتیە لە ئەنجامدانی نەشتەرکارییەک کە تیایدا گورچیلەی نەخۆش بە گورچیلەی تەندروست لە بەخشەرەوە شوێنی دەگیرێتەوە.