زانست و ژیان
-
تێرمۆداینامیکی کیمیایی؛ بەشێکی گرنگی فیزیا کە پەیوەندیی وزە و کارلێکە کیمیاییەکان دەخاتەڕوو
May 22, 2025 11:51تێرمۆداینامیکی کیمیایی لقێکی سەرەکی و گرنگە لە زانستی تێرمۆداینامیک کە بەشێکە لە هەردوو زانستی فیزیا و کیمیا. ئەم بوارە زانستییە، پەیوەندی نێوان وزە و کاری فیزیایی لەگەڵ کارلێکە کیمیاییەکاندا دەکۆڵێتەوە. بە واتایەکی سادەتر، تێرمۆداینامیکی کیمیایی ئەو زانستەیە کە لێکۆڵینەوە لە چۆنیەتی گۆڕانی وزە دەکات کاتێک ماددەکان کارلێک دەکەن، چۆن وزە دەگۆڕدرێت بۆ شێوەی تر، و چ فاکتەرگەلێک کاریگەری لەسەر ئاستی کارلێکەکان دادەنێن.
-
هوموو زانیاریێک لەسەر زانستی بەکتریۆلۆجی
May 22, 2025 14:29زانستی بەکتریۆلۆجی لقێکی زانستی مایکرۆبایۆلۆجییە و لێکۆڵینەوە لەبارەی شێوە، ژینگە و پێکهاتەی بۆهێڵی و پێکهاتەی کیمیاییی بەکتریا و بوارە پەیوەندیدارەکان بە بەکتریاوە دەکات.
-
پۆلیفینۆڵ
May 21, 2025 16:50فرەفینۆڵەکان، پۆلیفینۆڵەکان یان ئاوێتە فینۆڵییەکان (بە ئینگلیزی: Polyphenols or Phenolic compounds) کۆمەڵەیەکی گەورەی ئاوێتە ئەندامییە سروشتییەکانن کە زیندەگۆڕاو یان بەرهەمی دووەمیی کردەی مێتابۆلیزمی ڕووەک و وردەزیندەوەر و گیانەوەرەکانن، هاوشێوەی ئەلکالۆید، تێرپینۆید و ئاوێتە ئەندامییەکانی تر کە لە سروشتدا بوونیان هەیە.
-
فرەجووڵەیی - ADHD
May 20, 2025 20:18ئەگەرچی منداڵ بە سروشتی خۆی، گەشەی مێشک و جەستەی زۆر خێرایە، کاریگەری ئەم خێراییە وای کردووە، لە ڕووی جووڵەشەوە خێرابێت، بەڵام ئەگەر هاتوو لە حاڵەتی ئاسایی خۆی دەرچوو، دەبێتە کێشە و سەرئەنجام بە نەخۆشی دیاری دەکرێت.
-
تێرپینەکان
May 20, 2025 11:20تێرپینەکان (بە ئینگلیزی: Terpenes) کۆمەڵەیەکی گەورەی بەرهەمە سروشتییەکانن کە ئاوێتەکانی شێوگی (C5H8)nـیان بەناوی ئایزۆپرینەکان تێدایە کە نزیکەی ٣٠,٠٠٠ ئاوێتە دەگرنەوە. ئەمانە بەرهەمی لاوەکی یان زیندەگۆڕاوی لاوەکیی کردەی زیندەگۆڕان یان مێتابۆلیزمی ڕووەکەکان و هەندێک لە ئاژەڵ و وردەزیندەوەرەکانن لە سروشتدا. تێرپینەکان ئاوێتەی ناتێری هایدرۆکاربۆنەکانن کە ئاوێتەی ئەندامیی سروشتین.
-
بنەماکانی پڕۆگرامسازی؛ پڕۆگرامسازی چییە و بۆچی فێربوونی گرنگە؟
May 19, 2025 15:55پڕۆگرامسازی بریتییە لە نووسینی ڕێنمایی بۆ کۆمپیوتەر تاکو کارێکی دیاریکراو ئەنجام بدات.
-
هوموو زانیاریێک لەسەر ئاوێتە کیمیاییەکان
May 19, 2025 14:50ئاوێتەی کیمیایی بە هەر ماددەیەک دەوترێت کە لە گەردیلەی دوو توخم یان زیاتر پێک هاتبێت. هەموو ماددەکانی جیهان لە گەردیلەی زیاتر لە ١٠٠ توخمی کیمیایی جیاواز پێک هاتوون، کە ئەم توخمانە بە خاوێنی و لە شێوەی ئاوێتەی کیمییاشدا بوونیان هەیە. هەر توخمێکی خاوێن گەردیلەی تایبەت بەخۆی هەیە کە بێهاوتایە؛ بۆ نموونە ئەو گەردیلانەی کاربۆن پێک دەهێنن جیاوازن لەوانەی کە ئاسن پێک دەهێنن.
-
ترس و جۆرەکانی
May 18, 2025 11:03ترس دیاردهیهکی دەروونییە کە ڕووبەڕووی مرۆڤ دهبێتهوه و کار لە هەستەکانی دەکات، ئهمهش خۆی له خۆیدا له ناو چوارچێوهیهکی گۆڕانکارییە کیمیایی و فیزیاییەکانی لەشی مرۆڤدایه کە لە خانهکاندا ڕوودەدات که مهزهندهی شتێکی گهورهی لێدهکهوێتهوه، ترس له ڕوانگەی دهروونزانان و ئهو کهسانهی که باس له خودی ترس دهکهن دابهش دهبێت بۆ سهر دوو جۆره ترس:
-
دۆخی گازی یەکێکە لە چوار دۆخە سەرەکییەکەی ماددە
May 18, 2025 10:16دۆخی گازی (بە ئینگلیزی: Gaseous State) یەکێکە لە چوار دۆخە سەرەکییەکەی ماددە کە سێ دۆخەکەی تر بریتیین لە (ڕەق و شل و پلازما)، دۆخی گازیی ماددەکان لەنێوان دۆخی شلی و پلازمادا دروست دەبێت. گازە گەردییە چڕیی بەرزەکان تا پلەی گەرمییەکی زۆر نزم سارد دەکرێنەوە، پاشان بە ڕەوشتە هەژمێرکراوەکانیان پۆلێن دەکرێن بۆ گازی بۆز یان گازی فێرمی.
-
جومگە و جۆرەکانی لە لەشی مرۆڤدا
May 17, 2025 11:20ئەو شوێنەی کە تێیدا دوو ئێسک بەیەک دەگەن ناو دەبرێت بە جومگە. لە لەشی مرۆڤدا سێ جۆری سەرەکی لە جومگە هەیە، کە بریتین لە: نەبزێو و جوڵە سنوردار و بزێو.