زانیاریی لەسەر چەورییەکانی لەشی مرۆڤ
چەورییەکان (بە ئینگلیزی: lipid، بە عەرەبی: الدهون) سەرچاوەیەکی گرنگی وزەن لە لەشی مرۆڤدا. هەر گرامێک چەوری خاوەنی نۆ کالۆری وزەیە لەگەڵ ئەوەش کە چەورییەکان سەرچاوەی وزەی گرنگن دەبێت وریای ڕادەی چەوری بین لە لەشماندا و بزانین چەندە چەوری بەکاردەهێنین لە لەشماندا ڕۆژانە.
پێکهاتە و جۆرەکانی چەوری
پێکهاتەی چەوری lipid profile پێک دێت لە:
s.triglyceride چەوری سیانەی
S. clolestrol چەوری ناوخوێن
HDL چەوری سوودبەخش
LDL چەوری زیانبەخش
نیشانەکانی بەرزبوونەوەی چەوری
هەستکردن بە قورسی لە خەو.
هیلاکی و ماندوویی جەستە.
بەرزبوونەوەی پلەی گەرمی جەستە بەتایبەت پێیەکان.
سەر ئێشە.
ووشک بوونی دەم.
سڕبوونی پشتە سەر و دەست.
ئاوسانی دەم و چاو.
پشکنینی چەورییەکان
باشترین کات بۆ ئەم پشکنینە ئەوەیە پێش هەشت کاتژمێر نابێ هیچت خواردبێت و هەموو کەسێک پێوستە شەش مانگ جارێک ئەم پشکنینە ئەنجام بدات.
ڕێژەی ئاسایی چەورێیەکان
S.TG 150 to 199mg\dL
cholesterol 125mg/dL to 200mg/dL
LDL کەمترلە 100 mg/dL
HDL 40mg/dL
هۆکارەکانی بەرزبوونەوەی چەوری
بۆماوەیی بەتایبەت لە کۆلیسترۆڵ.
خواردنی ناتەندروست وەکو زۆر گۆشت خواردن و ڕۆن و شیرینی.
نەخۆشییەکانی دڵ و زەخت و شەکرە.
زۆر خواردنەوەی ماددەی کهولی.
قەڵەوی.
چارەسەری
خۆبەدوورگرتن لەو هۆکارانەی چەوری بەرز ئەکەنەوە.
بەکارهێنانی گوێز و بادەم و فستق و بیبەری تیژ.
بەکارهێنانی دەرمانی چەوری.
گرنگترین دەرمانەکانی چارەسەر
چەندان جۆری دەرمان هەیە کە لەژێر چاودێری پزیشک بەکاردێن و وەردەگیرێن، گرنگترینیان بریتین لە:
گرووپی یەکەم
Atrovastatin 10 20 40
Rousvastatin (crestor) 10 20 40
Simvastatin 10 20 40
Lovastatin
Pravastatin
ئەم گرووپە زیاتر بۆ چەوری ناو خوێن و HDL و LDL بەکاردێت
گرووپی دووەم
finofibrate (lipanthyl)
145 200mg
Gemfibrozil 300 600
بۆ چەوری سیانی بەکاردێن.
گروپی سێیەم
Ezetimibe( zetex) لەکاتی سوود وەرنەگرتن لە گرووپی یەکەم ئەمە بەکاردێت یاخود بە تێکەڵی لەگەڵ rosvatatin.
گرووپی چوارەم
Omega 3 ئەمەش بۆ چەوری سیانەیی بەکاردێت.
تێبینی
چەوری سیانەیی یەکسان نییە بە چەوری ژێر پێست.
باشترین کات بۆخواردنی حەبی چەوری کاتژمێرێک پێش خەوتنە.
بەرزبوونەوەی LDL تووشبوون بە نەخۆشی دڵ زیاد دەکات.
