SAHAR

لە ساڵی 2018دا گەلێک کۆبوونەوە، قەیران، خۆپیشاندان، تێکهەڵچوون و هەوراز و نشێوی تایبەت لە جیهان دا ڕوویدا. بەڵام دەبێ بگوترێ پتر لە هەموو شتێک چاوپێکەوتنە مێژووییەکەی ڕێبەرانی ئەمریکا و کۆریای باکووری، کوژرانی جەماڵ خاشقجی، چوونەدەری ترەمپ لە ڕێککەوتنی ناڤۆکی بەرجام و بزووتنەوەی ئێلەگ زەردەکانی فەرەنسا، دەنگی داوەتەوە.

یەکێکی دیکە لە ڕووداوەکانی جیهان لە ساڵی 20187دا، وێککەوتنی گەمییەکی بارهەڵگری چینی – هۆنگ کۆنگی لە کەنارەی ڕۆژهەڵاتی چین لەگەڵ نەوتهەڵگرێکی ئێرانی بوو، ئەم کارەساتە بووە هۆی تەقینەوە و ئاوربەربوونی نەوتهەڵگرە ئێرانییەکە.

سی و دوو کارگێڕ و ستافی نەوتهەڵگرەکەی ئێران (30 ئێرانی و 2 بەنگالیایی) لەو کارەساتەدا گیانی خۆیان لە دەس دا.

هەروەها ئەم ڕووداوانەش لە ساڵی 2018دا قەوماون:

• تورکیا ناوچەی عەفرینی هاوەن باران کرد، فڕۆکە جەنگییەکانی تورکیاش هێزە کوردەکانی باکووری سووریاشیان بوردمان کرد.

• یارییەکانی پارائۆلۆمپیکی زستانی لە پیۆنگ یانگی کۆریای باشووری هەتا 18 مارس بەڕێوە چوو.

• خۆپیشاندانی گەورەی "گەڕانەوە" لە سەر سنوورەکانی غەززە لەگەڵ سەرزەوییە داگیرکراوەکان، هەتا کۆتایی ساڵی 2018، بۆ 40 جاران لە هەموو هەینییەکدا بەڕێوە چوو و نەو هۆیەوە دەیان فەلەستینیش شەهید یاخود بریندار بوون.

• تاقمی جیایی خوازی ئاتا لە سپانیا، پاش 40 ساڵان تێکهەڵچوون و کوژرانی پتر لە 800 کەس، بە فەرمی هەڵوەشانەوەی خۆی ڕاگەیاند.

• هەڵبژاردنەکانی پەرلەمانی لۆبنان، بە سەرکەوتنی حیزبوڵڵا و هاوپەیمانەکانی بەڕێوە چوو.
• چوونەدەری پڕهەراوهوریا و یەک لایەنەی ئەمریکا لە ڕێککەوتنی ناڤۆکی ئێران
• لە حەفتاهەمین ساڵوەگەڕی پێکهاتنی ڕژێمی درۆینە و ساختەی ئیسرائیل لە سەرزەوییە داگیرکراوەکاندا، ئەمریکا باڵوێزخانەکەی، لە تەلئەبیبەوە گواستەوە بۆ قودس.

• یەکەمین دیدار و چاوپێکەوتنی رێبەرانی هەر دوو کۆریا لە سینگاپوور بەڕێوە چوو
• لە مۆندیالی ٢٠١٨ـی ڕوسیادا ، هەڵبژاردەی فەرەنسا توانی دوای ٢٠ سال بۆ جارێکیتر ببێتە پاڵەوانی تۆپی پێی جیهان.

• دانیشتنی سەرانی پێنج وڵاتی  کەناری دەریای خەزەر بە ئامادە بوونی سەرۆک کۆمارانی  ئێران ، ڕووسیا ، کازاخستان ، تورکەمنستان و کۆماری ئازەربایجان لە بەندەری ئوکتائۆی کازاخستان بەڕێوە چوو .
• درێژماەترین گیرانی مانگی سەدە ڕوویدا ، ئەم گیرانی مانگە بە مانەوەی مانگ لە نیوەی سێبەری زەوی دەستپێکرا و لە کاژێر ٢٢ و ٥٣ خولەک گیرانی تۆکمەی مانگ دەستی پێ کرد.

• لەم مانگ گیرانە دا "مانگ" ١٠٣ خولەک ڕەنگی سووری بە خۆیەوە گرت و هەر بۆیە ناوی درێژماوەترین مانگ گیرانیی سەدەی ٢٠ و ٢١ـی تۆمار کرد.

• کوفی عەنان حەوتەمین سکرتێری گشتی ڕێکخراوی نەتەوەکان  لە ١٩٩٧ تا ٢٠٠٦ ـی زایینی لەتەمەنی ٨٠ ساڵ دا دوای ماوەیەکی کورت نەخۆشی لە" بێرن"ـی سویسرا کۆچی دوایی کرد.

• تیرۆریستان لە پەراوێزی بەڕێوە چوونی ڕێ وڕەسمی سان و ڕژەی هێزە چەکدارەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران لە ئەهواز؛بەرەو خەڵکی بەشداری ئەو ڕێوڕەسمە، تەقەیان کرد کە بە هۆی ئەم پەلامارە؛ ٢٤ کەس شەهید و پتر لە ٦٠ کەسیش بریندار بوون.

           تاقمی ترۆریستی "داعش" و "ئەلئەحوازیە" کەلە لایەن عەرەبستان و ئەمریکاوە لاگرییان لێوە دەکرێت بەرپرسایەتی ئەو پەلامارە ترۆریستییەیان گرتە ئەستۆوە.

• بەهۆی بوومەلەرزەیکی قورس لە باکووری دوورگەی سوماترا لە وڵاتی ئەندۆنسیا، لانیکەم ٤٣ هەزار کەس ئاوارە بوون. زیاتر لە ٧٠٠ کەس بەهۆی ئەو بوومەلەرزەوە تووشی خەسار و زیان بوون.

• کوژرانی سامناکی جەمال خاشقجی ڕۆژی دووهەمی ئۆکتۆبەر لە کونسولخانەی عەرەبستان لە ئەستەمبۆڵی تورکیا ڕووی دا. دوای ١٧ ڕۆژ ، بۆ هەمووان لە وان بۆ سەرۆکی ئەمریکا سەڵمیندرا کە ئەم جەنایەتە لەلایەن حکوومەتی سەعوودی و بە فەرمانی محەممەد بن سەلمانەوە ئەنجام دراوە.

• 700 هەزرا کەس لو ناوەندی شاری لەندەن خۆپیشاندانیان بەڕێوە برد و خوازیاری بەڕێوە بردنی دووەمین کۆپرسی و ڕیفراندۆمی ڕێککەوتنی دوایی بێرگزیت بوون. ئەم کۆبوونەوانە، دووەمین خۆپیشاندانی پڕحەشیمەتی سەدەی 21 لە بەریتانیا بوو.
• ئاگرکەوتنەوە لە دارستانەکانی کالیفۆرنیا زیاتر لە شەش هەزار و ٧٠٠ ماڵ و بینای تیجاری لەباکوری کالیفۆرنیا وێران کرد. ئاگرکەوتنەوە لەباکوری کالیفۆرنیا ڕووبەری ٣٦٢ کیلۆمەتری چوارگۆشی گرتەوە.

• خۆپیشاندانی سەرانسەری لە فەرەنسا لە پەیوەندی لەگەڵ ناڕەزامەندی دەربڕین لە ئاست سیاسەتە ئابوورییەکانی حکوومەت و بەرزبوونەوەی نرخی سووتەمەنی دەس پێ بووە. پتر لە 75 هەزارکەس لە خۆپیشاندانەکانی ڕۆژی شەممە لە دژی حکوومەت لە سەرانسەری ئەو وڵاتەدا بەشدارییان کرد.

• شەڕی یەمەن و پەلامارەکانی هاوپەیمانیی عەرەبی – ڕۆژئاوایی بە سەرکردایەتیی عەرەبستانی سەعوودی بەردەوام بوو . شەڕی یەمەن بووەتە هۆی کوژرانی 10 هەزار کەس .

• دواى ئه‌وه‌ى ئه‌نجومه‌نى پیرانى ئه‌مریکا بریاردانى له‌باره‌ى پێنج ملیار دۆلار تایبه‌ت به‌ دروستکردنى دیوار له‌سه‌ر سنورى مه‌کسیک دواخست، یەک لەسەر چواری دامودەزگاکانی دەوڵەتی فیدراڵی ئەمریکا داخران
• گیان لەدەستدانی دەیان کەس بەهۆی لافاوهەستان و جمینی زەوی لە رۆژهەڵاتی فیلیپین

• چوونەدەری هێزە ئەمریکییەکان لە سووریا و ئەفغانستان