زینۆبۆت؛ یەکەم ڕۆبۆتی بایۆلۆژی لە مێژووی مرۆڤایەتیدا
زینۆبۆت وەک یەکەم ڕۆبۆتی بایۆلۆژی لە مێژووی مرۆڤایەتیدا سەرەتایەکی نوێیە لە بواری تەکنەلۆژیای بایۆمێدیکاڵ. ئەم داهێنانە نوێیە لە ساڵی ٢٠٢٠ لەلایەن زانکۆی ڤێرمۆنت و زانکۆی تافتس لە ئەمریکا داهێنرا.
ئەم داهێنانە سنوورەکانی نێوان بایۆلۆژی و ڕۆبۆتیک تێکەڵ دەکات. زینۆبۆت نموونەیەکی زیندووە لەوەی کە چۆن دەکرێت خانە بایۆلۆژییەکان بۆ مەبەستی دیاریکراو بەکار بهێنرێن و ببنە ئامرازێک بۆ چارەسەری نەخۆشی و پاراستنی ژینگە. لە داهاتوودا ئەم تەکنەلۆژیایە دەتوانێت شۆڕشێک لە بواری پزیشکی و چارەسەری نەخۆشییەکاندا درووست بکات.
مێژووی درووستکردنی زینۆبۆت
لە ساڵی ٢٠١٦ دکتۆر جۆشوا بۆنگارد و دکتۆر مایکڵ لێڤین دەستیان بە لێکۆڵینەوە کرد لەسەر درووستکردنی ئۆرگانیزمێکی بایۆلۆژی کە بتوانێت کاری دیاریکراو ئەنجام بدات. لە دوای چوار ساڵ لە توێژینەوەی بەردەوام و تاقیکردنەوەی جۆراوجۆر، لە ساڵی ٢٠٢٠ توانیان یەکەم زینۆبۆت درووست بکەن. پرۆژەکە لەلایەن دامەزراوەی نیشتمانی تەندرووستی ئەمریکا و وەزارەتی بەرگری ئەمریکا پشتگیری کرا و بودجەیەکی گەورەی بۆ تەرخان کرا. توێژینەوەکەیان لە گۆڤاری زانستی پڕۆسێدینگز ئۆف دی ناشناڵ ئەکادیمی ئۆف ساینسز بڵاو کرایەوە و سەرنجی کۆمەڵگای زانستی جیهانی ڕاکێشا.
پێکهاتە سەرەکییەکان
زینۆبۆت لە خانەکانی کۆرپەلەی بۆق درووست کراوە کە دەکرێت بە چەند جۆرێکی سەرەکی دابەش بکرێن:
- خانەی دڵی کۆرپەلەی بۆق کە توانای لێدان و جووڵەی هەیە
- خانەی ماسولکەیی کە بەرپرسە لە جووڵە و گواستنەوە
- خانەی پێست کە وەک بەرگێک ڕۆبۆتەکە دەپارێزێت
- سیستەمێکی پەیوەندی نێوان خانەیی کە ڕێگە دەدات خانەکان پێکەوە کار بکەن و زانیاری بگۆڕنەوە
هەروەها سیستەمێکی خۆ ڕێکخستنەوەی خانەیی کە ڕێگە دەدات ڕۆبۆتەکە خۆی چاک بکاتەوە. قەبارەی زینۆبۆت زۆر بچووکە و نزیکەی حەوت دەیەکی میلیمەترە. شایەنی باسە هیچ ئامێرێکی میکانیکی تێدانییە، بەڵام بەهۆی فەرمان و چۆنێتی کارکردن و درووستکردنەکەیەوە ناوی لێنراوە ڕۆبۆت.
میکانیزمی کارکردن
میکانیزمی کارکردنی زینۆبۆت لەسەر بنەمای سێ قۆناغی سەرەکی دامەزراوە:
1. قۆناغی یەکەم دیزاینکردنە کە تێیدا ژیری دەستکرد بەکار دێت بۆ دیزاینی شێوەی خانەکان و ڕێکخستنیان. شبیهسازی کۆمپیوتەری بەکار دێت بۆ دۆزینەوەی باشترین ڕێکخستن و پرۆگرامکردنی جووڵە سەرەتاییەکان.
2. قۆناغی دووەم درووستکردنە کە تێیدا خانەکان لە کۆرپەلەی بۆق جیا دەکرێنەوە و بەپێی دیزاینی کۆمپیوتەری ڕێک دەخرێن. پەیوەندی نێوان خانەیی درووست دەکرێت و سیستەمە جیاوازەکان پێکەوە گرێ دەدرێن.
3. قۆناغی سێیەم کۆنترۆڵکردنە کە لە ڕێگەی هاندەری کیمیایی و کۆنترۆڵی ڕووناکی و سیستەمی خۆ ڕێکخستنەوە جێبەجێ دەکرێت.
فەرمان و ئامانجەکان
زینۆبۆت بۆ چەندین مەبەستی گرنگ دیزاین کراوە:
- لە بواری پزیشکیدا دەتوانێت دەرمان بگەیەنێتە شوێنی دیاریکراو لە لەشدا، شانە زیانپێگەییشتووەکان چاک بکاتەوە و نەخۆشی بدۆزێتەوە
- لە بواری ژینگەییدا دەتوانێت پیسبوونی میکرۆپلاستیک پاک بکاتەوە، پاشماوەی ژەهراوی کۆ بکاتەوە و چاودێری ژینگە بکات
- لە بواری توێژینەوەدا دەتوانێت یارمەتی لێکۆڵینەوە لە پرۆسە بایۆلۆژییەکان بدات، تاقیکردنەوەی دەرمانی نوێ ئاسان بکات و تێگەییشتنمان لە پەرەسەندنی خانە قووڵتر بکات
کاریگەری لەسەر پزیشکی و تەندرووستی
زینۆبۆت کاریگەرییەکی گەورەی لەسەر بواری پزیشکی و تەندرووستی هەیە. دەتوانێت چارەسەری نوێ بۆ نەخۆشییە قورسەکان پێشکەش بکات، پێویستی بۆ نەشتەرگەری کەم بکاتەوە و دۆزینەوەی نەخۆشی باشتر بکات. هەروەها دەتوانێت یارمەتی گەشەپێدانی دەرمانی کەسی بدات کە بۆ هەر نەخۆشێک بە تایبەت دیزاین کراوە.
بەربەستەکان و ئاستەنگەکان
سەرەڕای ئەو پێشکەوتنە گەورانە، چەندین بەربەست و ئاستەنگ هەن کە پێویستە چارەسەر بکرێن: ماوەی ژیانی کورتی زینۆبۆت، سنوورداری لە قەبارەدا، ئاڵۆزی لە کۆنترۆڵکردن و چەندین پرسیاری ئەخلاقی سەبارەت بە بەکارهێنانی و مەترسییەکانی لەسەر ژینگە و تەندرووستی.
داهاتووی زینۆبۆت
داهاتووی زینۆبۆت زۆر گەشەیە. زانایان کار لەسەر گەشەپێدانی نەوەی نوێتر دەکەن کە تواناکانیان زیاتر و کارامەییان باشتر بێت. بوارەکانی بەکارهێنانیان فراوانتر دەبێت و لەگەڵ تەکنەلۆژیای نانۆ تێکەڵ دەکرێن. ئەمەش دەرفەتی نوێ بۆ چارەسەری نەخۆشی و پاراستنی ژینگە دەڕەخسێنێت.
ئەنجام
زینۆبۆت نموونەیەکی سەرکەوتووە لە تێکەڵکردنی بایۆلۆژی و تەکنەلۆژیا. ئەم داهێنانە دەروازەیەکی نوێی کردۆتەوە بۆ چارەسەری نەخۆشی و پاراستنی ژینگە. سەرەڕای بەربەستەکان، داهاتووی ئەم تەکنەلۆژیایە زۆر گەشەیە و دەتوانێت گۆڕانکاری گەورە لە بواری پزیشکی و زانستدا درووست بکات. پێویستە بەردەوام بین لە توێژینەوە و گەشەپێدانی ئەم تەکنەلۆژیایە بۆ باشترکردنی ژیانی مرۆڤ و پاراستنی ژینگە.
