نزگەرە؛ هۆکارەکان و چارەسەری
نزگەرە کردارێکی خۆنەویستە کو جەستە بۆ پاراستنی خۆی پێ هەڵدەستێ. کاتێک کەسێک تووشی نزگەرە دەبێت، بۆ ئەوەی کە لەبیری ببنەوە پێی دەڵێن قسەت بە فڵان وتووە یان شتێکت دزیوە. هەندێک جار ئەمە دەوترێت، ئەو کەسەی تووشی نزگەرە بووە بە نهێنی شتێکی خواردووە. قسەکانێک کە هیچ بنەمایەکیان نییە.
نزگەرە (بە ئینگلیزی: Hiccup) هەناسەکشاندنێکی نائیرادی، بەهێز و لەناکاوە و بریتییە لە گرژبوونەوەی لەناکاو و پەیتاپەیتای ماسوولکەی ناوپەنجک یان دیافراگم. ناوپەنجک پەردەیەکی گەورە و باریک لەنێوان سینگ و گەدەدایە و قەفەسەی سینگ لە سک جیا دەکاتەوە. لە سازبوونی نزگەرەدا ناوپەنجک و دەماری فێرنیک، دەمارێک کە ناوپەنجک بە مێشک دەلکێنێت، ڕۆڵیان هەیە. کاتێک کە هەناسە دکشینین و هەوا دەمژین، لەبەر ئەوەی کە هەر دوو سی پڕی لە هەوا دەبێت پەردەکەی ناوپەنجک دادەبەزێت و پاڵەپەستۆ و زەختی دەخاتە سەر گەدە. کاتێکیش هەناسە دەدەین ناوپەنجک بەرز دەبێتەوە و هەوای نێو سییەکانمانەوە دێتە دەرەوە.
بەم جۆرە ئەو پەردەیە بەردەوام دادەبەزێت و بەرز دەبێتەوە، بێ ئەوەی هیچ دەنگێک دەربکات. لەڕاستیدا ناوپەنجک وەکوو پەستێنەرێک کار دەکات. کێشەکە کاتێک سەرهەڵدەدات کە لە هەندێک کاتدا و لە ئەنجامی درووست بوونی گاز و ترشیی زۆر لە گەدەدا ناوپەنجک دەورۆژێت و کارە بەردەوامەکەی دەوەسترێت. لەم کاتەدا ئەو هەوایەی دەچێتە نێو سییەکان دەبێتە ڕێگێک کە ئەو دەنگە خێرا و ناخۆشە لە دەمی مرۆڤ دێتەدەر کە پێی دەڵێن نزگەرە.
ئەم کردارە واتە ئەم ڕێگەهەوایە کە بەهۆی ئاڵۆزبوونی کاری ناوپەنجک درووست دەبێت وادەکات کە جەستەمان ئەو گازانەی نێو گەدە بنێرێتە دەرەوە بۆ ئەوەی کە کرداری هەناسەدان بێ بەربەست بەردەوام بێت. هاتنەیەکی ناوپەنجک لە ئەنجامی خواردنەوە یان بوونی ئاوسانێک لە نزیکەوە دەبێتە هۆی نزگەرە.
چارەسەریی نزگەرە
باشترین ڕێگە بۆ وەستاندنی نزگەرە خواردنەوەی پەرداخێک ئاوی ساردە. ئاوی سارد دەبێتە هۆی دامرکانی هەڵچوونی ناوپەنجک و جموجۆڵی ئاسایی خۆی دەست پێدەکاتەوە. ئەم باوەڕەش هەیە کە ترساندن دەبێتە هۆی وەستانی نزگەرە و ئەم حاڵەتە بە بینینی شتی ترسناک لادەچێت. ئەگەر نزگەرە بۆ ماوەیەکی زۆر درێژ نەوەستایەوە، باشتر وایە سەردانی پزیشک بکەین.
